[Column/opiniestuk] Moreel hypocriet - Overige promoten

Voor je begint met lezen, besef aub enkele dingen.
→ Dit is geen aanval op jullie als persoon, het is een reflectie op de wereld waarin we leven.
→ Ben je boos op me na het lezen van deze column? Ga je gang, zeg het me, vertel me waarom ik fout zit.
→ Ik probeer te nuanceren, maar ergens heb ik altijd de neiging bij columns ook een beetje te provoceren. Mijn excuses als iets beledigend overkomt op jou.
→ Geef alsjeblieft je mening, want discussies zijn altijd veel interessanter dan één iemand die haar (mogelijks foute) visie uit.

Ik weet dat sommigen het me kwalijk gaan nemen dat ik dit schrijf. Met vertellen dat het onrespectvol is. Of naïef. Of dom. Toch wil ik het delen met de wereld. Ik vraag jullie gewoon om je iets voor te stellen. Stel je voor dat je meester op de lokale lagere dorpsschool van ongeveer tweehonderd leerlingen een mooie, rode bloem had. De meester zelf was een klootzak, en de school was verschrikkelijk, maar de bloem was prachtig. De bloem was eigenlijk één van de enige voordelen die je had in de gemeente. Iedereen wilde de zaden van die bloem, maar de meester had besloten dat hij zelf wel zou bepalen hoeveel hij ervoor vroeg. Gratis weggeven, zou hij immers niet.

En dan was er die meester van de prestigieuze school even verderop, die dacht dat het nodig was de bloem te gaan stelen. Natuurlijk verwoordde hij het zo niet: neen, hij wilde voorkomen dat die vreselijke meester van je de hele gemeente zou gaan overnemen en de anderen zou gaan verzieken.

Je school verdeelt zichzelf: degenen die vinden dat die andere meester het recht heeft dat te doen, want jouw meester is immers een klootzak. Dan is er de groep die vindt dat niemand het recht heeft de zaden van de bloem te komen stelen, omdat dat nu eenmaal het enige is wat jullie school iet of wat belangrijk maakt. Vergeet de groep die op een goed blaadje wil staan bij jouw meester natuurlijk niet. Een deel van die tweede en ongeveer de hele derde groep verenigen zich, ze willen de andere meester en zijn school ook raken op hun zwakke punten, net zoals het bij jullie gedaan wordt met de bloem.

Je weet wellicht waar ik naartoe ga. Dat dit een iets te simplistisch voorbeeld is om te illustreren wat ik wil vertellen, dat is wellicht het geval. Maar back to basics komt het los op hetzelfde neer: vervang je meester door een dictator, de andere meester door een westerse leider, de bloem door olie, het excuus door massavernietigingswapens, de personen die de andere meester terug willen pakken door terroristische groepen en je krijgt het verhaal waar we vandaag allen mee leven. De groepen zijn hun eigen leven gaan leiden, maar de school is nog steeds even verdeeld.

Er is niets aan dit verhaal dat ik goed wil praten – niet de aanvallen op de levens van onschuldige mensen door terroristische groepen, niet de onderdrukkende regimes in de regio, maar evenzeer kan ik dat niet doen bij de keuzes die het moreel hypocriete westen altijd al gemaakt heeft. Van Vietnam tot Irak, van Korea tot Afghanistan en van Cuba tot Syrië. We strijden er zo tegen, maar tegelijk leveren we wapens. We doen wat voor onszelf goed is, voor onze economie. Niet voor onze mensen.

De eerste die nu aan komt zetten met “ja, Amerika is inderdaad hypocriet, Amerikanen zijn nu eenmaal overtuigd van hun normen en waarden, maar het is vooral de wapenhandel daar die belangrijk is”, vraag ik om even te wachten met die opmerking. Het Verenigd Koninkrijk was een deel van de Irakoorlog. Nederland zat in “the Coalition of the Willing”. Italië. Polen. Australië. Je kunt geloof ik heel het westen opnoemen wat betreft oorlogen in die regio. Wij hebben dat evenzeer gedaan als de Amerikanen.

Het zijn trouwens niet alleen rechtse rakkers als Bush die die oorlogen starten. Het Verenigd Koninkrijk had destijds Tony Blair van de Labour Party als premier. Nederland zat met Balkenende. België, die misschien niet aan de Irakoorlog deelnam, maar wel in Afghanistan zat, had Verhofstadt – een liberaal, maar niet uitgesproken rechts óf links. (Extreem)rechts als enige schuldige voor dit soort oorlogen? No way, Jose.

Spreek ik daarmee aanvallen op het leven van kinderen, van onschuldige mannen en vrouwen goed? Onder geen omstandigheden zou ik dat gerechtmatigd kunnen noemen. Deze mensen hebben niets te maken met deze oorlog en willen er wellicht ook niets mee te maken hebben. Er is geen manier om dit te aanvaarden en er is geen manier waarop we dit ooit mógen aanvaarden. Maar met wat zelfreflectie, is er ook geen manier waarop we ons eigen gedrag in de wereld de afgelopen decennia ooit als normaal mogen aanzien.

Noem me maar naïef. Noem me maar dom. Noem me maar een zelfhater, maar er is geen manier waarop ik feiten als de Irakoorlog, de Golfoorlog of andere schijnheilige keuzes van onze overheden en samenlevingen ooit goed kan keuren. Hetzelfde geldt voor terroristische groeperingen en Assad-achtige regimes. Is dit echt wie wij willen zijn?